-CZYLI PEWNA LETNIA PIOSENKA W JAZZOWYM KLIMACIE
W moim osobistym muzycznym rankingu, niewiele jest piosenek takich jak ta.
Gdy usłyszałam ją po raz pierwszy (w wykonaniu Janis Joplin), niemal poczułam ciężar tego wiszącego, lepkiego od gorąca powietrza.
Co takiego ma w sobie ten utwór, że zawisa nad nami ciężką od upału klejącą aurą?
SUMMERTIME - Niby leniwy, niby wakacyjny, ale wcale nielekki, smolisty utwór o nadziei.
Czy znacie pochodzenie tego kawałka? Wiecie kto go skomponował? Z czyim wykonaniem, z jakim głosem kojarzycie głównie ten utwór? Czy komukolwiek lato kojarzy się z uprawą bawełny? :)
Był rok 1895.
Na pokładzie statku z Sankt Petersburga przypływa do USA rosyjski emigrant, Moishe Gershowitz. Osiedla się w Nowym Jorku i tu żeni się z Różą Bruskin. Zakładają rodzinę, tu rodzi się 4-ka ich dzieci. Jeden z ich synów stworzy dla Muzyki całe wszechświaty dźwięków, z jego muzycznego dorobku czerpać będą całe pokolenia nowych twórców.
Znikoma jest ilość ludzi tak utalentowanych jak był on, George Gershwin, drugie w kolejności dziecko tych żydowskich emigrantów.
George Gershwin już jako 12-letni chłopiec pokochał fortepian, muzyka stała się jego pasją, a JAZZ - głównym stylem jego artystycznej wypowiedzi.
Początki jego kariery nie były jednak łatwe. Młody George rozpoczął naukę księgowości, ale szybko porzucił szkołę i zatrudnił się jako "song plugger", czyli na posadzie "przegrywacza", muzyka testującego gusty publiczności. Całymi dniami prezentował różne kompozycje potencjalnym nabywcom wydawnictw nutowych, "przegrywał" próbki nowych piosenek. Mimo mizernej opłaty - miał styczność ze swoim ulubionym instrumentem, pianinem i wkrótce zaczął komponować swoje pierwsze własne piosenki. Nie minęło wiele czasu, a związał się z teatrem, zaczął akompaniować na fortepianie w sztukach na Broadwayu.
Rozpiętość gatunków muzycznych i ilość dzieł przez niego stworzonych - jest naprawdę imponująca. W jego twórczości przebrzmiewa oczywiście głównie jazz, ale można w niej także znaleźć dźwięki soulu, czarnej muzyki i współczesnych rytmów. Jego utwory często stawały się przebojami. Jego piosenki śpiewały takie sławy jak Ginger Rogers, Ella Fitzgerald, Fred i Adela Astaire, Nina Simon czy Louis Armstrong.
Ale poza piosenkami, komponował także klasyczną muzykę fortepianową, partie orkiestrowe oraz muzykę filmową. Ma na swoim koncie także dzieła muzyki teatralnej i ludowej. Pisał też rewie, poematy symfoniczne, musicale a nawet opery.
Gershwin miał unikatową umiejętność łączenia muzyki poważnej z rozrywkową, innymi słowy potrafił nadać muzyce klasycznej nowe brzmienia.
Jedną z najsłynniejszych jego kompozycji był właśnie wspomniany przeze mnie na początku utwór, czyli "Summertime".
Summertime to aria z opery "Porgy and Bess" (1935), z muzyką George’a Gershwina i słowami DuBose'a Heywarda. Posłuchajcie tej oryginalnej wersji:
ROK 1935
Porgy & Bess - Summertime
Iluż ta piosenka doczekała się wersji! Spójrzcie choćby poniżej, zaprezentuje tu tylko kilka z nich.
Ciekawe brzmienie jego muzyce dodawały zawarte w jego twórczości motywy folkowe i ludowe - np.rdzenne dźwięki arfo-amerykańskie - jak właśnie w tej arii "Porgy and Bess". Dzieło to, traktujące o losach czarnoskórych mieszkańców Karoliny Południowej, nie spodobało się jednak ówczesnej bogatej, białej części widowni. Uprzedzenia rasistowskie publiczności - oburzyły Gershwina i razem z bratem (z którym ściśle współpracował i który napisał teksty do wielu jego utworów), pozostawił Nowy Jork i powrócił do Hollywood.
Pomimo niewątpliwej atrakcyjności, i licznych damsko-męskich przyjaźni (np. z francuską aktorką Simone Simon, albo z żoną Charliego Chaplina, Paulette Goddard), George sam nigdy się nie ożenił.
Żył zaledwie 39 lat.
Po coraz częstszych zawrotach głowy, pewnego dnia zapadł w śpiączkę. Wykryto u niego guza mózgu. Przeprowadzono natychmiastową operację, ale po zabiegu Gershwin już się nie obudził.
Zmarł dwa dni później, 11 lipca 1937 roku w Los Angeles.
Summertime,
And the livin' is easy
Fish are jumpin'
And the cotton is high
Oh, Your daddy's rich
And your mamma's good lookin'
So hush little baby
Don't you cry
One of these mornings
You're going to rise up singing
Then you'll spread your wings
And you'll take to the sky
But until that morning
There's a'nothing can harm you
With your daddy and mammy standing by."
Letnia pora
i życie jest proste.
Ryby skaczą,
a bawełna rośnie wysoko.
Och, twój tata jest bogaty,
a mama jest piękna,
więc cicho, maleństwo,
nie płacz już.
Któregoś ranka
powstaniesz ze śpiewem na ustach,
rozłożysz skrzydła
i ulecisz w niebo.
Ale do tego ranka
nic złego cię nie spotka,
bo tata i mama cię strzegą.
ROK 1935
George Gershwin - Summertime (trąbka! 😍)
ROK 1936
Billie Holiday - Summertime
DETAL Z ŻYCIA Billie Holiday:
Matka urodziła ją mając 13 lat. Sama Billie została zgwałcona w wieku lat 11. Uzależnienie od alkoholu i narkotyków doprowadziły ją do marskości wątroby i wielu dolegliwości serca. Zmarła mając 44 lata.
ROK 1956
Ella Fitzgerald & Louis Armstrong - Summertime
DETAL Z ŻYCIA Elli Fitzgerald:
W 1965 roku wystąpiła z koncertem w Polsce. Pod koniec życia ciężko chorowała na cukrzycę, przeszła amputację nóg. Żyła 79 lat.
DETAL Z ŻYCIA Louisa Armstronga:
Król Trąbki. Matka urodziła go mając 16 lat, ojciec opuścił rodzinę. Jako chłopczyk z biednej rodziny, często włóczył się po ulicach głodny, zaniedbany i niekochany - trafił do poprawczaka. Piętno trudnego dzieciństwa i zasłyszanych niepokojących dźwięków miasta, odbiło się na trwałe w jego twórczości. Żył 69 lat.
ROK 1959
Nina Simone - Summertime
DETAL Z ŻYCIA Niny Simone:
Nina Simone była silnie zaangażowana w ruch antyrasistowski, broniła praw obywatelskich czarnej ludności. W latach 70-tych, po wielu różnych konfliktach z prawem i władzami skarbowymi, musiała opuścić Stany (np.nie płaciła podatków w ramach protestu przeciw wojnie w Wietnamie)
ROK 1968
Janis Joplin - Summertime
DETAL Z ŻYCIA Janis Joplin:
Ta kolorowa dziewczyna o chropowatym głosie, zawsze wydawała mi się staruszką. A żyła zaledwie 27 lat, dołączając tym samym do niechlubnego klubu 27, czyli grona (zaskakująco wielu) młodych artystów, którzy skończyli swoje życie w wieku 27 lat.
ROK 2014
Annie Lennox - Summertime
DETAL Z ŻYCIA Annie Lennox:
Annie miała ok.20 lat i pracowała wtedy jako kelnerka, gdy po raz pierwszy spotkała Dave’a Stewarta, z którym później założyła zespół Eurythmics. Oświadczył się jej pierwszego dnia ich znajomości.
No dobrze, jest jeszcze jeden upalny, letni utwór. On także ma wiele wersji i wielu wykonawców.
To piosenka o tytule: "Lato w mieście".
Ale lato w mieście to już zupełnie inne lato niż to z uprawnych pól Ameryki Południowej i tym samym - zupełnie inna opowieść.
Hot town summer in the city
Back of my neck getting dirt and gritty
A been down, isn't it a pity
Doesn't seem to be a shadow in the city
All around people looking half dead
Walking on the sidewalk hotter than a match head
But at night it's a different world
Go out and find a girl
Come on, come on and dance all night
Despite the heat it will be alright
And babe, don't you know it's a pity
The days can't be like the night
In the summer in the city
In the summer in the city
Cool town, evening in the city
Dressed so fine and looking so pretty
Cool cat looking for a kitty
Gonna look in every corner of the city
Till I'm weezing like a bus stop
Running up the stairs gonna meet ya on the roof top
But the night it's a differnt world
Go out and find a girl
Come on, come on lets dance all night
Despite the heat it will be alright
And babe, don't you know it's a pity
The days can't be like the night
In the summer in the city
In the summer in the city
But at night it's a different world
Go out and find a girl
Come on, come on lets dance all night
Despite the heat it will be alright
And babe don't you know it's a pity
The days can't be like the night
In the summer in the city
The Lovin' Spoonful - Summer In The City (1966)
Joe Cocker - Summer In The City
Końcówka sierpnia to taki dziwny czas, niby jeszcze letni, dni potrafią nadal być upalne, ale wieczory wieszczą smutną, nostalgiczną prawdę: oto nadchodzi jesień. Zieleń przygasa, mgły wiszą nad wysuszonymi trawami, świerszcze i cykady dzwonią swoje wieczorne koncerty.
Sierpień to nadal mocne, ale coraz niższe promienie słońca, i wieczorny łyk wina o gorzkim smaku przemijania.
Lato 2019 kończy się 23 września, czyli za niecały miesiąc.
Cieszmy się nim - tak szybko odchodzi.
Tekst zgłaszam do Tematów Tygodnia #72 Horyzont; Temat 3: "I po wakacjach"
BIBLIOGRAFIA:
https://www.geni.com/people/Rose-Rosa-Gershwin-Bruskin/6000000010555836595
http://www.muzykotekaszkolna.pl/wiedza/kompozytorzy/gershwin-george-1898-1937/
ciocia WIKI i wujek YT
FOTKA:
George Gershwin - letamendi.wordpress.com
pixabay